50 lệnh cơ bản của Linux được mình chia thành các nhóm lệnh sau đây:
- Nhóm lệnh cho biết mình là ai và đang ở đâu
- Nhóm lệnh tạo dựng thư mục tập tin
- Nhóm lệnh quản lý tài nguyên
- Nhóm lệnh quản lý mạng
- Nhóm lệnh quản lý user
- Nhóm lệnh cài phần mềm
- Nhóm lệnh tắt máy
Nhóm lệnh quản lý user
Lệnh useradd
Lệnh useradd để thêm user vào hệ thống:
[root@duy ~]# useradd voduyVí dụ trên mình add vào thêm user tên voduy, mặc định nó sẽ tự sinh ra thêm group voduy cho user tương ứng. Bạn có thể kiểm tra trong nội dung tập tin passwd để xem danh sách các user và group:
[root@duy ~]# cat /etc/passwd
root:x:0:0:root:/root:/bin/bash
bin:x:1:1:bin:/bin:/sbin/nologin
daemon:x:2:2:daemon:/sbin:/sbin/nologin
adm:x:3:4:adm:/var/adm:/sbin/nologin
lp:x:4:7:lp:/var/spool/lpd:/sbin/nologin
sync:x:5:0:sync:/sbin:/bin/sync
shutdown:x:6:0:shutdown:/sbin:/sbin/shutdown
halt:x:7:0:halt:/sbin:/sbin/halt
mail:x:8:12:mail:/var/spool/mail:/sbin/nologin
nobody:x:99:99:Nobody:/:/sbin/nologin
systemd-network:x:192:192:systemd Network Management:/:/sbin/nologin
sshd:x:74:74:Privilege-separated SSH:/var/empty/sshd:/sbin/nologin
postfix:x:89:89::/var/spool/postfix:/sbin/nologin
ntp:x:38:38::/etc/ntp:/sbin/nologin
vmail:x:5000:5000::/home/vmail:/bin/bash
voduy:x:5009:5009::/home/voduy:/bin/bashUser tên voduy, id là 5009 group id cũng là 5009
voduy:x:5009:5009::/home/voduy:/bin/bashLệnh passwd
Lệnh passwd để cấu hình đổi mật khẩu cho user bạn đã tạo:
[root@duy ~]# passwd voduy
Changing password for user voduy.
New password:
Retype new password:
passwd: all authentication tokens updated successfully.Chú ý bạn nhập mật khẩu mới cho user đó ở 2 trường:
New password:
Retype new password:Vì Linux bảo mật cho bạn nên bạn sẽ không thấy mật khẩu bạn gõ ra hiện ở đó.
Bây giờ bạn có thể thoải mái login vào bằng user bạn đã tạo với password vừa cấu hình.
Lệnh su
Bạn đang ở user root là user tối cao, giả sử bạn muốn chuyển dịch login user này sang user nhỏ hơn là voduy mới vừa tạo, bạn có thể dùng su voduy:
[root@duy ~]# su voduy[voduy@duy root]$ cd ~
[voduy@duy ~]$ pwd
/home/voduy[voduy@duy ~]$ id
uid=5009(voduy) gid=5009(voduy) groups=5009(voduy)Gõ exit để thoát khỏi phiên đăng nhập của user voduy về lại user root
[voduy@duy ~]$ exitLệnh userdel
Lệnh userdel dùng để xóa user đã tạo:
[root@duy ~]# userdel voduyKiểm tra lại:
[root@duy ~]# cat /etc/passwdNhóm lệnh cài phần mềm
Kinh nghiệm để tìm ra tên gói phần mềm bạn cần tìm đó là Google: "Lệnh" + install + "Tên phần mềm"
Ví dụ Google thử: yum install apache , apt install apache… bạn sẽ được dẫn đến các trang có đề cập đúng tên gói của phần mềm.
Lệnh yum
Nếu bạn sử dụng CentOS 5/6/7 hoặc các phiên bản khác của dòng họ Red Hat sản xuất (Red Hat, Fedora,…) bạn sẽ dùng yum để quản lý gói cài đặt phần mềm trên hệ thống.
[root@duy ~]# yum -y install httpdNhư ví dụ trên mình cài phần mềm Apache, trên CentOS nó gọi là gói httpd
Để gỡ bỏ bạn cũng có thể dùng lại yum:
[root@duy ~]# yum -y remove httpdLệnh apt
Trên CentOS thì bạn dùng yum còn trên dòng họ Debian, Ubuntu thì bạn dùng apt:
[root@duy ~]# apt -y install postfixpostfix là tên gói của phần mềm Postfix Mail Server.
Nếu cần gỡ bỏ gói bạn cũng dùng apt:
[root@duy ~]# apt -y remove postfixNhóm lệnh tắt máy
Lệnh reboot
Lệnh reboot dùng để khởi động lại hệ thống ngay lập tức:
[root@duy ~]# rebootChờ một lát hệ thống sẽ khởi động lại để bạn login lại.
Lệnh init
Nếu bạn muốn tắt máy chủ có thể dùng init để chuyển chế độ máy chủ:
[root@duy ~]# init 0Các tùy chọn khác:
– Run level 0 (init 0): chế độ tắt máy.
– Run level 1 (init 1): chế độ này chỉ sử dụng được 1 người dùng.
– Run level 2 (init 2): chế độ đa người dùng nhưng không có dịch vụ NFS.
– Run level 3 (linit 3): chế độ đa người dùng, có đầy đủ các dịch vụ.
– Run level 4 (linit 4): chưa được sử dụng.
– Run level 5 (linit 5): chế độ đồ họa.
– Run level 6 (linit 6): khởi động lại máy. Kết
Tạm thời kết thúc 50 lệnh cơ bản nhất trên Linux yêu cầu đặt ra là bạn cần phải thuộc lòng ít nhất là hết các lệnh này thì mới có thể quản trị được Linux qua dòng lệnh.
Tham khảo thêm các lệnh mở rộng khác ở đây.
